Zwyczajne burki
Jedną z pospolitszych w naszym kraju modyfikacji koloru podstawowego jest rozjaśnienie bułane. Zapewne bardzo dobrze znane każdemu, kto choć trochę końmi się interesuje lub ma styczność hucułami i konikami polskimi. Oprócz naszych hucułów możemy takie konie zobaczyć u przedstawicieli takich ras jak: American Quarter Horse, American Paint Horse, fiordingów czy kuców felińskich i ras prymitywnych. Za ten efekt odpowiedzialny jest gen bułany (Dun) i wyróżnia się tu dwa allele:
D – rozjaśnienie ciała
d- brak rozjaśnienia
Gen bułany przekazywany jest w sposób pełnej dominacji. Co oznacza, że homozygota dominująca (DD) oraz heterozygota (Dd) wyglądają tak samo.
Po czym poznać bułkę?
Jedną z charakterystycznych cech działania tego genu jest rozjaśnienie kłody. Natomiast kończyny, ogon, grzywa, głowa, pręga grzbietowa oraz pręgowanie na kłębie, łopatce i kończynach są ciemniejsze. Występowanie prymitywnego pręgowania jest ściśle związane z tym genem. Można je zobaczyć najczęściej na grzbiecie, kłębie, kończynach, uszach, rzadziej na łopatce, głowie lub na całej kłodzie (Thiruvenkadan i in., 2008).
Bułana rodzina
Gen bułany rozjaśnia zarówno eumelaninę, jak i feomelaninę. Dlatego jego działanie można zobaczyć na wszystkich podstawowych umaszczeniach.
Bułany
Konie bułane (A_E_D_) powstają przez rozjaśnienie gniadego umaszczenia przez gen bułany. Kłoda zwierzęcia jest kilka odcieni jaśniejsza od głowy i kończyn. Pręgowanie i włosie ogona oraz grzywy pozostają nierozjaśnione. Co ciekawe bułany oznacza w języku tatarskim łosia!
Czerwonobułany
Ten stosunkowo rzadki kolor jest przepiękny! Konie czerwonobułane (_ ee D_) mają miejsca nie podlegające rozjaśnieniu, które są koloru rudego, łącznie z pręgowaniem, grzywą i ogonem. Reszta ciała jest nieco jaśniejsza. Zwierzęta takiej maści sporadycznie trafiają się w hodowli koników polskich, jednak nie są uznawane. Podobnie jest z hucułami z ta małą różnicą, że to ogier nie może być kasztanowaty (czerwono-bułane są wrzucane do jednego wora z kasztanowatymi).
Myszaty
Rozjaśnienie konia karego skutkuje powstaniem umaszczenia myszatego (aaE_D_). Kłoda ma odcienie szarości, kończyny, włosie oraz pręgowanie czarne. Tą maścią charakteryzują się koniki polskie i trzeba przyznać, że są one klasycznym przykładem tego umaszczenia. Natomiast hucuły są znacznie bardziej nieoczywiste pod tym względem. Ich myszatość jest często ciemnoszarobura, aż czasem prawie czarna.
Jasny myszaty Myszaty Ciemny myszaty
Trochę statystyk
Gen maści bułanej D rozjaśnia włosie, natomiast nie rozjaśniona pozostaje skóra ani tęczówka oczu. Rodzina umaszczeń bułanych posiada ciemne pręgowania na grzbiecie (łopatce, kłębie, kończynach, brzuchu, głowie oraz różnobarwne włosy w grzywie i ogonie (Stachurska, 2001). Według statystyk konie posiadające gen bułany stanowią 4,5% koni zarejestrowanych w American Paint Horse Association (Stamatelakys, 2009). W międzynarodowej populacji koni huculskich konie bułane stanowiły przed wojną jedynie 2,57% (Holländer, 1939). Kilka lata temu konie w spisie stanu na styczeń 2011 w SKH „Gładyszów” oficjalnie nie wykazywały umaszczenia bułanego oraz czerwono-bułanego. Myszate są i mają się dobrze. Reszta najprawdopodobniej opisywana jako kasztanowata /z pręgą (czerwono-bułana) lub gniada z pręgą (bułana). Fiordingi posiadają wszystkie typy umaszczeń bułanych, ale są też sporadycznie nosicielami genu kremowego (Wilisowska, 2012).